افزايش اعتماد به نفس در نوجوانان ظرافتهاي بسياري دارد. زندگي نوجوانان مانند گرگوميش پيش از سپيدهدم است. نه شب است و نه روز. نوجوان نه كودك است و نه بزرگسال. اغلب نوجوانان ظاهري شبيه به بزرگسالان مييابند و رفتاري مانند كودكان دارند.
انسانها در نوجواني گاه آنقدر پخته عمل ميكنند كه گويي سالهاست با كودكي فاصله گرفتهاند و در مواردي چنان بچگانه درباره مسائل پراهميت زندگي موضع ميگيرند كه اصلاً به ظاهرشان شباهتي ندارد.
بههرحال خاصيت نوجواني همين است. نوجوانان حساس و كمرو، غيرقابلپيشبيني، آشفته و شوريده و در اغلب موارد كم اعتماد به نفس هستند.
بر همين اساس كمبود اعتماد به نفس در سنين گذر از كودكي و حركت بهسوي جواني اغلب طبيعي قلمداد ميشود؛ اما بايد گفت اين كمبود يا حتي فقدان هميشه طبيعي نيست و ريشه عدم اعتماد به نفس در بزرگسالان را بايد در كودكي و نوجواني آنها جستوجو كر
چرا افزايش اعتماد به نفس در نوجوانان مهم است؟
افزايش اعتماد به نفس در نوجوانان برخلاف تصور بسياري از والدين اهميت زيادي دارد. نوجواني پلي است براي گذر از كودكي به جواني و بلوغ. حال اگر زندگي شخص حين عبور از اين پل سرشار از وقايع ناخوشايند، ترسها، بيثباتيها و احساس عدم امنيت باشد؛ بدون ترديد همه اين موارد يا دستكم بخشي از آنها در ادامه زندگي همراه فرد باقي خواهند ماند.
روشن است كه يكي از موارد مهم براي افزايش اعتماد به نفس در نوجوانان كمك به آنها جهت شناسايي استعدادهاي دروني و افزودن بر مهارتهاي خويش است.
افزايش اعتماد به نفس در نوجوانان به آنها كمك ميكند توقع از خود را با تواناييهايشان هماهنگ كنند و از رقابتهاي كاذب و مخربي كه طي اين دوران ميان گروه همسالان آنها وجود دارد فاصله بگيرند.
يكي از اهميتهاي كوشش براي افزايش اعتماد به نفس در نوجوانان يك جامعه آثار اين احساس دروني بر زندگي شخص طي جواني و تصميمهاي مهم زندگي است.
اگر خانواده و معلمان بكوشند درراه ارتقاء سطح اعتماد به نفس نوجوانان و تقويت آن قدم بردارند، اين افراد در جواني انسانهاي شادتري خواهند بود و قدرت تعامل بالاتري مييابند.
همين احساس شادي دروني ميتواند زندگي عاطفي، شغلي و اجتماعي اين افراد را در ريل صحيح بيندازد و آنها را به موفقيت برساند. اعتماد به نفس پايين در جوانان اغلب ميوه عدم توجه به تقويت مهارتهاي مختلف دروني يك شخص در طول نوجواني است.
ديگر نياز به توضيح نيست كه هر چه تعداد انسانهاي موفق در يك جامعه بيشتر باشد، آن ملت تا چه حد ميتواند سطح زندگي خود را ارتقاء ببخشد و اميد به زندگي را افزايش دهد.
بنابراين براي دستيابي به يك جامعه سالم و روبهپيشرفت بايد به نوجوانان راههاي افزايش اعتماد به نفس در خود و روش بالا بردن اعتماد به نفس در جمع را آموخت. درمان اعتماد به نفس پايين بايد از كودكي و نوجواني آغاز شود و اين اقدام طي دوران بزرگسالي دشوارتر ميشود.
بهترين روشها براي تقويت و افزايش اعتماد به نفس در نوجوانان
بيش از ساير افراد جامعه پدر و مادرها در شكلگيري رويكرد دروني انسانها به خود نقش دارند. اگر والدين يك فرد به او بها ندهند و ارزش دروني وي را گوشزد نكنند، چگونه ميتوان توقع داشت آن نوجوان آينده روشني در برابر خود داشته باشد؟ البته پس از پدران و مادران، نقش ساير افراد خانواده ازجمله برادران و خواهران بزرگتر و اولياء مدرسه را در افزايش اعتماد به نفس در نوجوانان نميتوان دست پايين گرفت.
يك انسان نوجوان روحيه حساس و شكنندهاي دارد و حتي انتخاب نوع كلمات حين برخورد با او اهميت بسيار بالايي خواهد داشت. در ادامه با ما همراه باشيد تا به معرفي بهترين روشها براي تقويت و افزايش اعتماد به نفس در نوجوانان بپردازيم.
به خودشناسي نوجوانان كمك كنيد
اگر فرزند نوجوان در خانهداريد، معلم و مدير مدرسهاي هستيد كه شاگردانش در سنين نوجواني قرار دارند، در محيط شغلي خود با نوجوانان سروكار داريد يا به هر دليل ديگري تعامل بسياري با افراد 12 تا 18 ساله داريد بهترين ميراثي كه ميتوانيد در ذهن آن فرد باقي بگذاريد كمك رساندن به او براي شناخت بهتر خودش است.
بايد دائم به نوجوانان يادآور شد كه آنها منحصربهفرد هستند و هرگز نبايد خود را با همكلاسيها و دوستان خود مقايسه كنند. بهترين راه براي تقويت اعتماد به نفس يك انسان در سنين نوجواني كمك به او براي شناخت استعدادها و كسب مهارتهاي همراستا با آنهاست.
همه اطرافياني كه دلسوز يك نوجوان هستند بايد بكوشند او را به اين درك برسانند كه انسانها مجموعهاي هستند از ضعفها و قوتها.
حال قوت يك نوجوان ميتواند ضعف ديگري باشد و برعكس. با كمك به نوجوانان براي شناخت بهتر درون خود موجب ميشويد آنها بياموزند در طول زندگي هرگز خود را با ديگران مقايسه نكنند و از رقابتهاي مخرب دور بمانند.
نوجوانان بايد بدانند تنها رقيب آنها خودشان هستند و بايد دائم با ركوردها و موفقيتهاي خود رقابت كنند و آنها را بهبود ببخشند. ضروري به نظر ميرسد كه نوجوانان به كمك اطرافيان، مخصوصاً پدر و مادر خود جسارت و شجاعت لازم براي ابراز وجود و بيان علاقهمنديهاي خود را بيابند و سلايق و نيازهايشان را اعلام كنند.
همچنين اطرافيان يك نوجوان وظيفهدارند به او كمك كنند ظاهر خود را بپذيرد. طي اين دوران كه انسانها دائم در معرض بارش خبري از سوي رسانهها و قهرمانبازيهاي آنها هستند، نوجوانان اينگونه ميانديشند كه بايد عمدتاً از ميان ورزشكاران و هنرمندان براي خود يك الگو انتخاب كنند.
اين الگو گزيني تا جايي پيش ميرود كه همه آمال و آرزوي آن نوجوان تبديلشدن به يك كپي برابر اصل آن شخص ميشود. درصورتيكه در دنياي حقيقي نميتوان به چنين چيزي دستيافت. اين عدم موفقيت شايد براي يك فرد بزرگسال چندان اهميتي نداشته باشد اما در دنياي يك نوجوان شكست بزرگي بهحساب ميآيد.
به همين علت ضرورت دارد نوجوان را نسبت به اين موضوع آگاه كرد و شرايطي را فراهم آورد كه او استايل ظاهري خودش را بپذيرد و آن را با ورزش، پوشيدن متعادل لباسهاي مد روز و رسيدگي به بهداشت و آرايش مناسب موها بهبود ببخشد.
همواره به وجود نوجوانان حس مهم بودن را تزريق كنيد
فراموش نكنيد فردي كه به سن نوجواني رسيده، شايد يك انسان بالغ و بزرگسال نباشد اما ديگر هرگز كودك نيست و نبايد با او مانند بچههاي كمسنوسال رفتار كرد.
ضروري است به نوجوانان شخصيت و احساس مهم بودن را هديه بدهيم. بر همين اساس حين تعريف و تحسين از يك نوجوان بايد سخاوتمندانه عمل كرد و حتي در مواردي كه موجب بروز سوءتفاهم و لطمه به ديدگاه او درباره خودش نميشود از اغراقهاي متعادل و باورپذير بهره گرفت.
البته تعريف و تحسين هرگز نبايد آنقدر افراطي باشد كه نوجوان احساس كند شما در حال تمسخرش هستيد يا مانند يك كودك قصد داريد او را با تعريفهاي ساختگي خوشحال كنيد. ميتوانيد حين تعريف اندكي از معايب و نقايص رفتار، اثر يا فعاليت نوجوان را نيز بيان كنيد اما بيشتر بكوشيد روي تحسين او در قالب يك فرد بزرگسال متمركز شويد.
تحسين و تشويق بهجا و بهموقع از سوي والدين، معلمها، همكاران و هر شخص ديگري كه براي نوجوان اهميت دارد موجب تكرار آن رفتار يا فعاليت تحسينبرانگيز ميشود.
اين موضوع همچنين سبب خواهد شد يك نوجوان احساس كند اطرافيان ازجمله پدر و مادرش به او افتخار ميكنند. احساسي كه يكي از اولين نتايج آن افزايش اعتماد به نفس در نوجوانان خواهد بود. وقتي به همين سادگي ميتوان اتكابهنفس را در يك نوجوان تقويت كرد، چرا بايد تحسين او را ناديده گرفت؟
اما از سوي ديگر بايد همواره در تلاش باشيد نوجوانان را موردانتقاد قرار ندهيد و آنها را نصيحت نكنيد. يك نوجوان ازنظر روحي چندان آماده پذيرش نقد اطرافيان ازجمله پدر و مادر يا خواهر و برادر بزرگتر خود نيست.
او انتقادها را در قالب تمسخر خودش معنا ميكند و تفسيرهاي غيرواقعي از يك انتقاد ساده در ذهنش ميسازد. حتي گاهي انتقادها موجب ميشوند نوجوانان اينگونه احساس كنند كه مايه سرافكندگي و شرمساري خانواده خود هستند! پس حتي اگر مجبور به انتقاد از نوجوان خود هستيد بهتر است اولاً از كلمات دقيق و مهندسيشده استفاده كنيد.
ثانياً انتقاد خود را در قالب يك گپ دوستانه و بستهبندي صميمانه به او ارائه بدهيد. همچنين توجه داشته باشيد كه رفتار او را موردانتقاد قرار بدهيد نه شخصيتش را.
اگر ميخواهيد موجب تقويت احساس مهم بودن در وجود نوجواني كه با آن در ارتباط هستيد بشويد هرگز نبايد با لحن تحقيرآميز، صداي بلند و كلمات توهينآميز با او صحبت كنيد.
همچنين هرگز نبايد عباراتي را به كار ببريد كه موجب شود نوجوان احساس كند ازنظر شما يك كودك است. با نوجوانان بايد كاملاً محترمانه برخورد كرد و همواره اين پيام را به آنها رساند كه ازنظر اطرافيان يك فرد بالغ بهحساب ميآيند و مسئوليتهايي بر دوش خود دارند.
چنين نوجواناني همواره ميكوشند مستقل عمل كنند، در جمع از اظهارنظر گريزان نيستند، احساس ترس ندارند و در موقعيتهاي دشوار ميتوانند تصميمهاي درست بگيرند؛ اما نكته پاياني اين بخش اينكه هرگز نبايد حين تحسين يا نقدهاي كنترلشده تنها روي نتيجه يك فعاليت متمركز شويد. بلكه روش درست، تحسين و نقد تلاشها و زحمات يك نوجوان درراه دستيابي به آن نتيجه است.